Kategori arşivi: Siyasal Yaklaşım

Öncelikle,  kapitalizmin bir evresinde başlayıp, ancak bir “bahar kısalığında” görülen, küresel sermaye açısından ise adının bile geçmesi imkânsız olan “ demokrasi” dönemi kapanmıştır. Bu dönemi karakterize eden karakterize eden “liberalizm dönemi” bitmiştir.  Bu aşamada yerkürenin bütününde egemen olan kapitalizmin gidebileceği başka bir köşe de kalmamıştır. Varlığını devam ettirmek için ihtiyaç duyduğu “kitlelerin rızasını alarak” toplumları yönetme dönemi sona ermiştir. Küresel kapitalizm iktidar biçimi olarak otokritik ve faşist iktidarlardan başka çaresi kalmamıştır. Bunun için de önceki bölümlerde açıklanan kitlelerin dinci ve ırkçı gerici eğilimleri kışkırtılarak örgütlü resmi güç haline getirilmektedir. Kapitalizmin önceki dönemlerinde az çok birbirinden ayrı duran ve hiç olmazsa… Devamı →

“Toplumsal daralma”  ya da “toplumsal yarılma” kavramının, kapitalizmin farklı aşamalarında devlet/ toplum ilişkilerinin tanımlanması açısından sosyal bilimlerde bir terminoloji olması gerektiği düşüncesindeyiz. Kitle psikolojisinin, kitlesel yönelimlerin sınıf mücadelelerine karşı tutum ve davranışlarının da yakından izlenmesi açısından önemine işaret edilmektedir. Toplumsal daralma dönemleri, kapitalizmin bunalım ve krizlerinin yükünün çalışan yığınların üzerine yıkılarak krizlerden çıkış yolu aradığı dönemlerdir.  Kamu harcamaları kısılır, vergi ve zamlar yoluyla sömürü yoğunlaşır, sınıflar ve toplumsal katmanlar arasında gelir dağılımı uçurumu büyür. Ülke içi gayri saf milli hasılanın çok büyük bir kesimi ülke nüfusunun çok küçük bir kesiminin elinde toplanır. “ Toplumsal yarılma” olarak tanımladığımız bu dönem, objektif… Devamı →

Tekelci kapitalizmin 21. Yüz yılbaşlarına kadar evrimi, bu evrime paralel olarak devlet aygıtının da evrimini beraberinde getirecektir. Bir noktanın altının çizilmesi gerekir. Tekelci kapitalizmin küresel kapitalizme evirilmesiyle küresel kapitalizmin ekonomik ve siyasi üstünlüğü ele geçirdiği elbette tartışmasızdır. Ancak, söz konusu bir evirilmedir, küresel kapitalizm bir “devrimle”- burjuvazinin feodalizmin ekonomik ve siyasi iktidarına son veren bir devrim benzeri- tekilci kapitalizmin ekonomik ve siyasal/ politik gücünü kırdığından söz etmiyoruz. Söz konusu olan aşama tekelci kapitalizmin evrimleşerek süreç içinde küresel kapitalizme dönüşmesidir. Küresel kapitalizmin üstünlüğü ele geçirmesi, tekelci kapitalizmin bütün kalelerini fethettiği anlamına gelmeyecektir. Tekelci kapitalizm ülkesel kökenlidir ve sermaye birikim sistemi sermayenin… Devamı →

Huntingtonunun, “uygarlıklar çatışması” olarak adlandırdığı amentüsünde, sınıf mücadelelerinin 21. Yüzyılda küreselleşen kapitalizmin mutlak egemenliği altında sona erdiğini, toplumsal çatışma ve çalkantıların zemininin sınıf mücadelelerinden etnik, kültürel ve dinsel farklılıklara kaydığını, gerçekten uygarlığın temeli ve yaratıcısı olan sınıf savaşlarının bittiğini ilan ederken, insanlığın içinde bulunduğu durumu, açmazlarını ve çaresizliğinin varmış olduğu düzeyi betimlemek açısından bizce edebiyat sanatının en iğneleyici anlatım biçimi olan ironiyi, Nobel ödülü almış edebiyatçılardan daha mükemmel kullanmaktadır. Huntingtonu, siyam ikizi Fukuyama takip ederek o da “ tarihin sonunun geldiğini” ilan etmekten geri kalmayacaktır. Huntington gerçekten uygarlığın temeli ve yaratıcısı sınıf mücadelelerinin üstünü çizerek uygarlığın temel unsuru olarak yerine … Devamı →

Bu gün, yani 21. Yüzyılın başlangıcı dâhil, ilk çeyrek yüzyılı milat olarak alınır ve bütün yer kürede yaşanılan siyasal pratiklerin kabaca bir analizi yapılırsa ve zaten burjuva demokrasilerinin hiç uğramadığı geri bıraktırılmış ülkeler söz konusu bile edilmeksizin, burjuva demokrasilerinin vücut bulduğu merkez kapitalist ülkelerde burjuvazi kendi siyasal yönetimi olan demokrasiyi rafa kaldırmıştır. Bu olgu burjuvazinin bir tercihi olmanın ötesinde kapitalizmin gelmiş olduğu -ve artık gidecek hiçbir yerinin de bulunmadığı- seviyenin bir sonucudur. Yani kapitalizmin siyasal yönetim biçimi olan burjuva demokrasisi, küreselleşen kapitalizm için artık korunması gereken değil, sırtından atması gereken bir yüktür. Yani burjuva demokrasisi küresel kapitalizm tarafından atılması gereken… Devamı →

Devletin karakteristik özelliğini, kapitalizmin değişik aşamalarındaki yapısal durumunun belirlediği, siyaset biliminin de genel kabulüdür. Siyaset biliminin genel kümelenmesi için de bu görüş her ne kadar genel kabul görmekte ise de sorun, kapitalizmin nereye gittiği ve sınıfların devlete karşı tutumları konusunda burjuva siyaset bilimi ile Marksist siyaset biliminin ortak bir noktada buluşmadığı da açıktır. İrdelenen konunu içeriği aynı kaynaktan beslenen burjuva siyaset bilimcilerin ne dediği ile ilgili olmayıp, devrimci hareketlerin sınıf mücadelesini yönlendirmeleri ile ilgili olduğundan, soruna bu açıdan bakılacaktır. Öyle ki kapitalizmin aşamalarda uğradığı işleyiş değişikliği sınıf mücadelesinin örgütlenme ve mücadele biçimlerini, ittifaklarını, taktik ve stratejilerini de belirleyen temel bir… Devamı →

Burjuva tarihçilere bakılırsa bir bütün olarak Amerika kıtasının tarihi, 1492 yılında kıtayı keşfeden (aslında, Avrupalı sömürgecilerin kıtanın varlığından haberdar olduğu) Kristof Kolomb’la başlamaktadır. Böyle bir başlangıç, daha sonraları soykırımlarla yok edilecek olan kıtanın güneyindeki Aztek, İnka ve Maya uygarlıklarının, Kuzeyde baskın olan Kızılderililerin yok edilmesinin de zemini hazırlayan bir keşif başlangıcıdır. “Keşif” tarihi, Avrupa’da siyasal erkte aristokrasinin, ekonomi ve ticarette ilkel kapitalizmin de doğuş tarihidir. Amerika kıtasının güneyini kapsayan Latin Amerika ülkelerinin özgün tarihi 15. yüzyılda başlayan, önce İspanya ve Portekiz sömürgecilerinin açık işgallerine karşı, 19. yüzyıldan itibaren de aslında kendisi de Latin Amerika ile birlikte Avrupa ülkeleri tarafından yağmalanan,… Devamı →

Avrupa ve ABD tekelci kapitalizmi altın çağını yaşarken, İkinci paylaşım savaşının diplomatik gel-gitlerinde bazı ülkeler diplomatik yollarla siyasi bağımsızlığını elde ederken, tekelci kapitalizmin ihtiyaç duyduğu geniş ve bakir alanlar oluşturacaktır. Bu ülkelerde “yönetim” anlamında bir devletten söz etmek mümkün olmakla birlikte, devlet erkinin egemeni ulusal kökenli tekelci burjuvazi değildir. Ülkenin ekonomik yapısına göre kapitalizmin ittifaklar kurarak sisteme entegre ettiği kapitalizm öncesinin yerel ve bölgesel ticaret ve tarım sınıfıdır. Merkeziyetçilik kapitalizmin ürünüdür. Klasik kapitalist ülkelerde kapitalizmin merkezileştirdiği ve evrimsel bir süreçte billurlaşan devletin bu ülkelerde vücut bulması, ülkenin dağınık ekonomik yapısı gereği gerçekleşememiştir. Dolayısıyla üretim ve bölüşümde, politikada ve kültürde netleşmiş… Devamı →

Birinci paylaşım savaşı emperyalist/kapitalizmin iki açından açmazını derinleştirecektir. Birincisi, savaştan umulan pazarların genişletilmesi beklentisi boşa çıktığı gibi Sovyet devrimiyle de dünyanın altıda biri emperyalizmin ekonomik ve politik etki alanının dışına çıkmıştır. İkincisi yine paylaşılmış pazarların yeniden paylaşımı amacıyla savaşı başlatan Almanya’nın – sonradan Almanya’nın yanında savaya katılan İtalya’nın- savaştan mağlup ayrılmasıyla diğer emperyalist ülkelerle aralarındaki çelişki artacak, bu olgu savaştan yenik çıkan ülkelerin ikinci paylaşım savaşına yol açmasına sebep olacaktır. Birinci savaş öncesi burjuva meşrutiyeti içinde yönetilen devlet, mevcut yönetim biçimiyle ne kapitalizmin yoğunlaşan sermaye birikimine bunalım ve krizlerini atlatacak yeni yatırım/ Pazar alanları bulabilmiş, ne de içeride kitleselleşerek burjuva… Devamı →

Birinci paylaşım savaşının galipleri yeni paylaşım bölgelerinin kendi aralarında taksimi ile uğraşırken, savaşın mağlupları kırılan “onurlarının” tamirleriyle meşguldüler. Kapitalist gelişmesini geç tamamlayan İtalya ve Almanya neredeyse dağılma noktasına gelecektir. Savaş sonrası hızlı sanayi hamleleriyle diğer kapitalist ülkeler seviyesine ulaşan bu ülkeler, yine ülke içinde şişen sermayenin “rahatlaması” için ihtiyaç duyulan pazarların elde edilmesi sorunuyla yüz yüze gelecektir. Ne var ki birinci paylaşım savaşına bu umutla giren İtalya ve Almanya değil yeni daha önce emperyalistlerce paylaşımı tamamlanan pazarlardan pay almak, elindeki mevcutları da kaybetmişlerdir. Emperyalizm adına bu işi kotaracak olan devlettir. Aynı işle görevlendirilen devlet yapılanması birinci paylaşım savaşını kaybetmiştir. Aynı… Devamı →